Ahal Teke Atları Hakkında

Ahal Teke Atları; hiç bir at cinsinde görünmeyen özelliklere sahip, güçlü ve dayanıklı, iri badem gözlü, uzun boyunlu, dik kulaklı hiçbir atta görünmeyen renk değişikliğine sahiptir.

Ahal Teke bir Türkmen atıdır. Adı bugünkü Türkmenistan’da eski Pers İmparatorluğu’nun da bir parçası olan Kopet Dağları’nın eteklerinde bulunan Ahal Vahası ve Türkmen kabilelerinden sonra bölgeye egemen olan ve yüzyıllarca Türkmen atı yetiştiren göçebe boy Tekelerden gelmektedir. Araştırmalara göre, yaşayan en eski at ırkı olan bu at türü, yaklaşık üç bin yıl önce insanlar tarafından evcilleştirilmiş ilk at türü olarak kabul edilmektedir.

Bu atlar, bir ömür sadece tek bir biniciyle koşacak kadar duygusal,  sanki bir attan daha fazlasıymış gibi dik ve heybetli bir duruşa  sahip, günde 200 km koşabilme potansiyeli  ve en ıssız çöllerde bile hayatta kalabilme  dayanıklılığıyla zarafet timsalidirler

Kaşgarlı Mahmut’un Divan-ı Lugat’ı Türk’te, ”Dört ayağı yerden kesildiğinde üç saniye havada kalabiliyor. Bu sırada avcı sarsıntısız atış yapabiliyor.” dediği, “Türk’ün kanadı” olarak değerlendirdiği, Manas ve Dede Korkut Destanlarında adı geçen at yine Ahal Teke’dir.

Yaşadığı bölgenin doğa şartlarında, bu cins atlar fiziksel gücü ve duyarlılığı en üst seviyede gelişmiştir. Kanı ile birçok at ırkının gelişimini etkilemiş ve binlerce yıldır kendine has özelliklerini ve türünün saflığını koruyabilmiştir. Parlak ve değişken metalik altın rengi ile dünyanın en güzel at ırkı olarak kabul edilmiştir. Zarif dik duruşu, rahat yürüyüşü, eğitilebilirliği, algı kabiliyetini yükselten güçlü sezgileri ile sadık, cesur, zeki ve duygusal olan bu atlar anavatanında hak ettiği önemi kazanmıştır.

Günümüzün en kıymetli İngiliz at ırklarının atalarından biri olarak kayıtlara geçen “Byerley Turk”ün ırkı, 1686’da İngiltere’ye götürülen Türk atı Ahal Tekedir.

Ahal Teke Atlarının Özellikleri

Günde 180-200 kilometre koşabilen, hızlı, üç gün susuz kalacak kadar güçlü, manevra yeteneği yüksek bir at Ahal Teke. Binicisiyle duygusal olarak bütünleşir, tek sahip ister. Ortaasya Türklerinin Çin’e karşı savaşlarında büyük rol oynamış. İsmini Türkmenistan’daki bir bölge ve aşiretten alır. Bu bölgedeki çiftliklerde saf kan örnekleri özenle korunur, yetiştirilir.

Kırgızistan, Özbekistan ve Ortaasya’daki birçok bölgede daha bulunur, başka isimlerle de anılır. Amerika’da ve Fransa’da bile Ahal Teke çiftlikleri hatta çiftlikler birliği var. Amerika’da bu atlara Sultan, Gülkız, Kalender gibi Türkçe isimler verilmiş.

Tarihi 3000 yıl öncesine dayanan bir efsane… Neredeyse dünyadaki tüm cins atların atası Ahal Teke. Büyük İskender Asya Seferi’nde bu atların süratine ve güzelliğine hayran kalır. 15 ve 16. yüzyılda ise  dünyaca ünlü Ahal Teke atları, Rusya’da tanınmaya başlar  ve Rus zenginleri tarafından satın alınır.

Ahal Teke atları, Almanya’ya gider, Trackhaner atı olur;  İngiltere’ye gider Thoroughbred olur; Arabistan’a gider Arap  Atı olur; Kuzey Afrika’ya gider Berberi Atı olur; İspanya’ya  gider Endülüs Atı olur.

Türkmenistan’da her yıl adına kutlanan At Bayramı dünya kültür mirasının da önemli bir parçasıdır şüphesiz. Bu atların Türkmenistan için önemi sebebiyle dünyada sadece Türkmenistan’da bir At Bakanlığı (Türkmen Atları Devlet  Birliği) bulunmaktadır. Öyle ki, Türkmenistan  Devlet Başkanı ülkede önem verdiği alanların başında gelen ve 2012 senesinde  yayınladığı milli programın ilk sırasında yer alan Ahal Teke atlarının diğer at ırklarından ayıklanarak, saf atların koruma altına alınması hususu; ülke prestiji ve  kültürel mirasa sahip çıkma açısından büyük önem taşıyor.